^{#smrgKİTABEVİ} Ereğli Çelik İşçileri 1965 - 1980 - 2015

Ereğli'de işçileşme süreci, sendikalaşmanın, sol siyasetin serüveni, esas olarak 1960'ların ilk yıllarıyla ve adına sanayileşme denilen büyük altüst oluşla birlikte başlar. Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları'na (Erdemir) daha ilk çivinin çakılmasıyla birlikte Türkiye'nin dört bir yanından akın akın gelen insanlar Ereğli'deki ilk işçi eylemlerini, direnişleri örgütlerler. Sendika hareketine ve sol siyasete damgasını vurmuş pek çok kişinin yolları Ereğli'de kesişir. Bu emek tarihi için olduğu kadar siyasi tarih açısından da olağanüstü ilgi çekicidir. Fukara Tahir'in bir ayağı Ereğli'dedir. İsmet Demir Ereğli şantiyelerinde işçidir. Ereğli'nin yapı işçileri Erdemir'in de ilk çelik işçileri olurlar. Onlar, Erdemir'de metal işkolundaki birbirine kanlı bıçaklı düşman sendikaların başkanları, yöneticileridir artık. Daha sonra THKP-C içinde yer alacak olan kadrolar, Erdemir'in bekar lojmanlarında karşılaşır, sendika kavgasına katılırlar. Necmettin Girirlioğlu Erdemir'de etkili bir sendika aktivistidir. Mahir Çayan, Yusuf Küpeli, Ulaş Bardakçı... Gelip gitmektedirler, Ereğli'ye. TİP Ereğli'de bu dönemde kabuk değiştirir. Ve Maden-İş'le olan kıyasıya kavgasını yaşar Ereğli.

Karadeniz Ereğli'sinin 1965'ten 1980'e kadar olan on beş yıllık sendika kavgasını kronolojik bir kurgu içinde ele alan bu çalışma, esas olarak birincil kaynaklara/belgelere ve tanıklıklara, sözlü tarih kayıtlarına dayanıyor. Sendika hareketinin, DİSK'in, Maden-İş'in tarihinden, sol siyasetin sendika TKP-CHP çatışmasından kimileri daha önce yazıya dökülmemiş kesitler veriyor.

“Erdemir işçisinin ve sendikaların hikâyesini, makro ölçekteki sosyal, ekonomik ve siyasal süreçler, sendika hareketinde yaşanan genel, devresel değişimler/dönüşümler içinde ele almaya ve bunların Ereğli'deki sendika hareketiyle bağlarını ve karşılıklı etkilerini görmeye/göstermeye çalıştım. Gerek 1969-1970 yıllarında ve gerekse 1977 sonrasında Erdemir süreciyle çok yakından ilişkili bir diğer çatışma alanı da Türk Demir Döküm Fabrikası olmuştur. Erdemir ve Türk Demir Döküm süreçlerinin dinamikleri benzerlikler taşımaktadır; 1977 sonrasında ise her iki sürecin aktörleri aynıdır ve bu süreçler pek çok açıdan bir bütünlük gösterir. Türk Demir Döküm olayları, Erdemir'deki sendika rekabetinin anlaşılabilmesi bakımından da üzerinde mutlaka durulması gereken bir gelişmedir.

Bu nedenle, hikâyenin akışının kesilmesi pahasına, Türk Demir Döküm'ün 1970'lerin başlarında Maden-İş'e gelişini ve 1970'lerin sonlarında Maden-İş'ten kopuşunu anlatan iki uzun “bölüm eki” kaleme aldım ve kitaba koydum. Kitaba, Erdemir serüveninin anlaşılabilmesi bakımından yararlı/gerekli olduğunu düşündüğüm, “Maden-İş'in üç yılı (Eylül 1977-Eylül 1980)” başlığını taşıyan bir “ek bölüm” yazdım. Ereğli 1965-1980 Çelik İşçileri aynı zamanda bir belgeleme çalışması ve bu nedenle önemli kimi belgeleri kitaba koydum, sözlü tarih kayıtlarını genellikle uzun metinler halinde ve orijinal biçimiyle verdim. Önemli ama okuyucu için sıkıcı olabilecek kimi teknik bölümleri genellikle çerçeve içinde ana metinden ayırarak verdim. Detayları, uzun dipnotlar halinde aktarmaya çalıştım.

Kitabın hacmi nedeniyle araştırma süreci boyunca topladığım çok zengin görsel malzeme içinden zor bir seçim yaparak birkaçını kitaba aldım. Bunlar arasında, Cevdet Yılmaz'ın ve Nurettin Çavdargil'in albümünden aldığım ve Kemal Anadol'un gönderdiği çok değerli fotoğraflar için kendilerine teşekkür ederim. Ne yazık ki, Ereğli 1965-1980 Çelik İşçileri bir fotoğraf albümü ve bir dizin içermiyor, bunları kitabın en önemli eksikleri olarak görüyorum.” - Can Şafak