^{#smrgKİTABEVİ} Hitit ve Çeçen Dili Gramatikal Benzerliği ve Hitit Literatürünün Akuzatiflik Sorunu - 2023

Hitit dili Nominatif-Akuzatif dil kabul edilerek Hint-Avrupa dil ailesine dahil edilmektedir. Hitit kayıtları dilbilimsel anlamda incelendiğinde, bugün kabul edilmiş Hitit literatürü bağlamında içerisinde birçok çelişkiyi barındırdığı görülür. Çelişkilerin en önemlisi akuzatiflik konusudur ve Hitiologların akuzatif değerlendirmeye göre yapmış olduğu çeviri için örnek verilerek yanlışlığı bu kitapla ortaya koyulmuştur. K.Kafkas dillerinden Çeçen dili ile gramatik karşılaştırmalar yapılarak Hitit dilinin Çeçen dili ile olan bağı açığa çıkarılmıştır. Hitit dilinin çözülmesi Bedrich Horozny ile anılır.

Meşhur “NİNDA-an ezza-teni watar-ra eku-teni” şeklinde transkript edilen Hitit cümlesinde yer alan, NINDA-ekmek sözcüğünden sonra gelen -an eki ve “watar olarak transkripti yapılan su sözcüğünün mahiyeti ile de bu kitapta bilgiler yer almakla birlikte, sonrasındaki -ra ekinin dilbilimsel açıklaması bu eserde yer alır. Fonetikle ilgili çıkış noktamız, Akad dilinde olmayan bazı fonemlerin çıkış yerine yakın çivi hecesi ile yazıldığıdır.

Gerek fonolojik, gerek morfolojik olarak Hint-Avrupa dilleriyle uyuşmayan ve bir sorun niteliği taşıyan hususların Hint-Avrupa dillerinin tümünde varlığını arama ve ispatı için adeta dilbilimcilerin seferberliği vardır. Karşılaştırmalar Hint-Avrupa dil ailesi içinde bulunan tüm dilleri kapsamakta, Toharcaya kadar uzanmaktadır. Ne var ki akuzatif kabul edilen “ekmeği ve suyu” sözcüklerinin almış olduğu -an ve -ra ekleri, yığınla ek almayan ve akuzatif değerlendirilen sözcüklerlerle birlikte o tarihten bu yana tebessüm etmeye devam etmektedirler.

Hitit – Çeçen dilleri üzerine muhteşem bir araştırma kitabı.