^#smrgSAHAF Manastır'da İlan-ı Hürriyet 1908-1909 = The Proclamation of Freedom in Manastir / Fotoğrafçı Manakis Biraderler = The Manakis Brothers - 1997

Koleksiyonumun paylaşılması, yani albümün yayınlanmasıyla, dönemi bilenler belki bir fotoğrafta yeni bir ipucu yakalayabilir, bilmeyenler ise heyecanlanıp araştırmak isteyebilir. Biri belki Heyet-i Merkeziye azasından Vilayet Tercümanı Fahri Bey'i merak eder, bir başkası Bulgar çeteci Çakaluruf'un yaşamöyküsünü yazmaya kalkışır.

Mesleklerinde ustalaşan Manakis kardeşler (Makedonya Sinematek'inin kayıtlarına göre Yanya'da 370 fotoğraf çektikten sonra) 1904'te Manastır'a taşınmışlar. Kuşkusuz, taşradan önemli bir merkeeze taşınarak ticari açıdan gelişmeyi, işlerini büyütmeyi düşünmüşler midir, bilinmez. O güne dek Yanya Ortaokulu öğrencileriyle nineleri Despina'nın fotoğraflarını çeken kardeşler, Manastır'a taşındıktan sonra, Meşrutiyet'in ilanına, çeşitli Makedon ve Sırp ayaklanmalarını, 1912-13 Balkan savaşlarını ve nihayet Birinci Dünya Savaşı'nı yaşayıp resimlerler. Fotoğraflarının konuları artık Despina değil, Rezneli Niyazi Bey ile Enver Paşa, Mehmet Reşat ile Romanya Kralı I. Karol, Makedon ayaklanmasının önderi Dame Gruev ile çete reisi Tsole Stovyeç'tir.

Elinizdeki albümün maroken deri kaplı, yaldız kenarlı aslı Manakis Biraderler tarafından hazırlanıp Kamil Paşazâde Süreyya Bey'e sunulmuş. Biraderler resim altı notlarında 10 Temmuz 1324 (24 Temmuz 1908) tarihini atmış olmalarına rağmen, kanımca fotoğraflar bizzat Meşrutiyet'in ilanını değil, birinci yıldönümü kutlamalarını gösteriyor. Süreyya Bey'in kim olduğunu keşfemedim, ama albümün kendisine bu kutlamalar dolayısıyla sunulmuş olduğunu düşünmek yanlış olmasa gerek. (Sunuştan)