^#smrgSAHAF Ravza-i Evliya (Bursa Vefeyatnameleri ) -

Vefeyâtlar, Şakâyık-ı Nu'mâniyye, Nefahât Tercümesi ve birer şehir methiyesi durumundaki şehrengîzlerden sonra kaleme alınmış ilk ciddî biyografik eserlerdir. Vefeyât, bir tür olarak ele alındığında, en zengin örneklerini klasik Osmanlı döneminde vermiş ve özellikle Bursa'ya ait eserler olarak dikkati çekmiştir. Mehmed bin Sadî'nin "Menâkıb-ı Zeyniyye"sini, yalnız Zeyniye tarikatını hâvî bir vefeyât olarak düşünecek olursak, Ravza-i Evliyâ birbirini takip eden 11 ayrı Bursa vefeyâtının ilkidir.

Edebiyat tarihi bakımından, isimlere şöhret sağlayan, daha çok müelliflerinin ortaya koymuş olduğu eserlerdir. Dolayısıyla biyografilerden daha zîyade, eserler ve onların incelenmesi önem kazanmaktadır. Elinizdeki eser, ihtiva ettiği konu bakımından öneml'ı kişilerin hayat hikâyelerine yer vermekte, bizatihi eserin kendisi ise müellifine şöhret kazandırmaktadır. Bu çalışma, müellifle beraber, ona asıl ün sağlayan Ravza-i Evliyâ'nın metin olarak günümüz harfleriyle neşrini hedef almaktadır.

Bu arada, Bursa'da mevcut müstensih nüshalarıyla başlayan çalışmalarımızı, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi'nde sürdürdüğümüz esnada, şimdiye kadar hiçbir kaynakta zikredilmeyen müellif nüshasını, TY 9656 numarada tespit ettiğimizi ve incelememize esas alarak bilim dünyasına kazandırdığımızı belirtmeliyiz.

Vefeyâtlar, öncelikle monografik ve biyografik eserler olması bakımından birer hazîne değerindedir. Bunun yanısıra, kültür ve medeniyet tarihi, edebiyat ve tasavvuf kültürü, sosyoloji ve ahlâk konularında da ihmal edilmemesi gereken bilgiler içerirler.

Şifâhî kültürümüzün günümüze aktarılmasında birer belge sayılabilecek vefeyâtların, diğer Osmanlı arşiv belge ve bilgileriyle birlikte değerlendirildiğinde, araştırıcılara daha derli toplu biyografik malzeme sunabileceği şüphesizdir.

Şimdiye değin Bursa vefeyâtlarının metin neşri üzerine derinlemesine bir çalışmanın yapılamamış olması, bu eserlerin müelliflerinin haklı şöhretlerinin tesümi açısından ciddi bir gecikmedir. Ayrıca bu çalışmanın Osmanlı Devleti'nin kuruşunun 700. yıl dönümünde tamamlanmış olması da mutlu bir tesadüf sayılmalıdır.

Çalışmada ilk olarak vefeyât kavramı ve Bursa vefeyâtları hakkında bilgi verilmiş, daha sonra eserin müellifi Baldırzâde'nin hayatı ve eserleri üzerinde durulmuş; Ravza-i Evliyâ ve nüshaları ile kaynakları konusunda bilgi aktarılmış, eserin muhtevası ile ilgili değişik listeler ve geniş bir karma indeks ilâve edilmiştir. Ayrıca incelemeden çıkan sonuçlar ve bibliyografya da eklenmiştir. -Dr. Murat YURTSEVER (Önsözden)