^#smrgSAHAF Tarih Felsefesi - 2003

Tarih ve Tarih bilimi üzerine yapılan felsefi tartışmalar ilkçağlardan günümüze kadar oldukça ilgi çekmiş ve bu konuda çeşitli tasarımların oluşturulmasına zemin hazırlamıştır. Bunun en belli başlı nedeni, insanın gerçekten doğanın bir uzantısı olup olmadığını ortaya koymak ve onun tarih sahnesindeki rolünü belirlemekti İnsanı doğanın bir uzantısı gibi gören tasarımlarda, Aristoteles'e dayandırılabilecek bir anlayışın izdüşümünü görürüz. Buna göre, doğadaki her varlık hiyerarşik bir dizi içinde sıralanmıştır ve canlılar içinde en yetkin olanı insandır. Böylesi bir dizge içinde insan, öyleyse, kendi fiziksel çevresine bağlı bir canlıdır ve kendisini onun yasalarına uydurmak zorundadır. Ancak insanın kültürel gelişiminin başlangıcındaki bu uyumluluk daha sonra yön değiştirerek bir karşıtlığa dönüşür ve doğanın karşısında, ondan farklı bir alanın üyesi olan insan tasarısı ortaya çıkar. Önceleri doğanın ve doğanın bir parçası olarak insanın ne olduğu üzerinde durulurken, artık, doğanın karşısında insan ve onun yarattığı kültürün ne olduğu ve anlamı üzerinde durulmaya başlanır. İşte bu türden sorgulamaların bir sonucu olarak, felsefi düşüncenin gelişimi içinde ortaya çıkan tasarımlar, aynı zamanda bize bir tarih felsefesi etkinliğinin de kapılarını açmaktadır.

Kitabımızda bu türden bir etkinliğin temel sorunları çerçevesinde, ilkçağlardan günümüze kadar geçirdiği değişiklikleri, eleştirel bir bakışla gözler önüne sermeye çalışacağız.

Ülkemizdeki tarih felsefesi çalışmalarında, Alman İdealizmi üzerinde çok durulmakla birlikte, İngiliz idealizmine pek değinilmemiştir. Bu yüzden, kitabın sonuna Michael Oakes-hott'un ve R.G. Collingwood'un tarih felsefeleri üzerine iki makale çevirerek ekledim. Oakeshott ve Collingwood, İngiliz İdealizminin önemli temsilcilerindendirler. Onların görüşlerinin ilgi çekeceğini ummaktayım. Bu makalelerden ilki, David Boucher'in "The Creation of the Past: British Idealism and Michael Oakeshott's Philosophy of History" adlı makalesidir. İkincisi ise, Lionel Rubinoff'un "History and Human Nature: Reflections on R. G. Collingwood" adlı makalesidir. -Kubilay Aysevener (Önsözden)