^{#smrgKİTABEVİ} Uluslararası Deniz Hukuku Kurallarının Etkili Olarak Uygulanabilmesi : Doğu Akdeniz Örneği - 2025

Doğu Akdeniz, jeopolitik gerilimlerin ve hukuki ihtilafların kesişim noktasında yer alan stratejik bir bölgedir. Uluslararası deniz hukukuna ilişkin birçok konu bu bölgede uluslararası hukuk perspektifinden sürekli tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Peki, mevcut uluslararsı deniz hukuku kuralları bölgedeki anlaşmazlıkları çözmek için yeterli midir? Uluslararası hukuk, bölgesel aktörler arasında adil ve sürdürülebilir bir denge sağlayabilir mi ? Bu eser, Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi başta olmak üzere uluslararası hukuk normlarının Doğu Akdeniz'de nasıl uygulandığını derinlemesine analiz etmektedir. Bölgedeki deniz yetki alanı uyuşmazlıkları, devletlerin pozisyonları ve uluslararası yargı kararları incelenerek hukukun etkinliğine ve eksikliklerini ortaya koymaktadır.

İÇİNDEKİLER
TEŞEKKÜR 3
ŞEKİLLER LİSTESİ 11
KISALTMALAR LİSTESİ 13
GİRİŞ . 15
Birinci Bölüm
ULUSLARARASI DENİZ HUKUKUNUN OLUŞUMU, GELİŞİMİ, KAYNAKLARI VE ULUSAL HUKUKTAKİ ETKİLERİ
1. ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU NORMLARININ OLUŞUMU . 19
2. ULUSLARARASI DENİZ HUKUKUNUN KAYNAKLARI 20
ASLİ HUKUK KAYNAKLARI . 22
ULUSLARARASI ANTLAŞMALAR 22
ULUSLARARASI ÖRF VE ADET HUKUKU 25
HUKUKUN GENEL İLKELERİ 27
YARDIMCI HUKUK KAYNAKLARI 28
MAHKEME KARARLARI. 29
DOKTRİN . 29
III. DİĞER KAYNAKLAR . 30
DEVLETLERİN TEK TARAFLI İŞLEMLERİ 30
ESNEK HUKUK KURALLARI . 31
3. DENİZ HUKUKUNUN TARİHİ GELİŞİMİ . 32
ROMALILARDAN SÖMÜRGE İMPARATORLUKLARINA DENİZ HUKUKU . 33

İçindekiler
MARE LIBERUM, MARE CLAUSUM VE KARASULARI . 34
III. ORTAK HUKUK İHTİYACI: İSTİKRARLILIK ve YÜZYIL KONFERANSLARI 36
1930 LAHEY KONFERANSI . 37
TRUMAN BİLDİRİSİNİN ETKİSİ 38
1958 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER BİRİNCİ DENİZ HUKUKU KONFERANSI 39
1960 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İKİNCİ DENİZ HUKUKU KONFERANSI 40
1973 BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ÜÇÜNCÜ DENİZ HUKUKU KONFERANSI 40
4. HUKUK TEORİSİ AÇISINDAN ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU VE ULUSAL HUKUK ARASINDAKİ İLİŞKİ 42
TEKÇİ (MONİST) TEORİ 42
İKİCİ (DÜALİST) TEORİ 45
III. KARMA TEORİ 46
5. DOĞU AKDENİZ'E KIYIDAŞ DEVLETLERİN BENİMSEDİĞİ HUKUK TEORİLERİ 47
MISIR 47
YUNANİSTAN . 48
III. TÜRKİYE 49
GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ 51
KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ . 51
LÜBNAN . 52
VII. İSRAİL 53
VIII. SURİYE . 54
FİLİSTİN . 55
LİBYA . 56
Zelal ÖCAL

İkinci Bölüm
DENİZ YETKİ ALANI SINIRLANDIRILMASI VE UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM KURALLARI IŞIĞINDA DOĞU AKDENİZ SORUNLARININ ÇÖZÜMÜ

1. DENİZ YETKİ ALANLARI . 57
İÇ SULAR REJİMİ . 58
TAKIMADA SULARI (ARŞİPELAJİK SULAR) . 59
III. KARASULARI . 61
BİTİŞİK BÖLGE . 63
MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE . 64
KITA SAHANLIĞI . 65
2. DENİZ YETKİ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASINA İLİŞKİN ULUSLARASI İLKELER . 66
EŞİT UZAKLIK İLKESİ 67
HAKKANİYET İLKESİ . 68
III. ESTOPPEL İLKESİ 69
COĞRAFYANIN ÜSTÜNLÜĞÜ İLKESİ . 70
ORANTILILIK İLKESİ 71
KAPATMAMA İLKESİ . 71
VII. GEREKLİ SAYGIYI GÖSTERME İLKESİ 72

3. DENİZ YETKİ ALANI UYUŞMAZLIKLARINDA BAŞVURULACAK YÖNTEMLER. 73

DİPLOMATİK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 75
MÜZAKERE . 75
ARABULUCLUK . 76
UZLAŞTIRMA 76
YARGISAL ÇÖZÜM YOLLARI . 77
ULUSLARARASI TAHKİM MAHKEMELERİ . 77
1978 BİRLEŞİK KRALLIK – FRANSA DAVASI 77
1985 GİNE – GİNE BİSSAU DAVASI 79
2007 GUYANA – SURİNAM DAVASI . 80
ULUSLARARASI ADALET DİVANI . 82
1969 KUZEY DENİZİ KITA SAHANLIĞI DAVALARI . 82
1982 TUNUS – LİBYA DAVASI . 84
1984 MAİNE KÖRFEZİ DAVASI 85
1985 LİBYA – MALTA DAVASI 86
1993 DANİMARKA – NORVEÇ DAVASI . 87
2001 KATAR – BAHREYN DAVASI 89
2002 KAMERUN – NİJERYA DAVASI 90
2009 ROMANYA – UKRAYNA DAVASI 91
2012 NİKARAGUA – KOLOMBİYA DAVASI 92
2014 PERU – ŞİLİ DAVASI . 93
2018 KOSTA RİKA – NİKARAGUA DAVASI 95
2023 NİKARAGUA – KOLOMBİYA DAVASI 89
ULUSLARARASI DENIZ HUKUKU MAHKEMESİ . 96
2012 BANGLADEŞ – MYANMAR DAVASI . 98
2017 GANA – FİLDİŞİ SAHİLİ DAVASI . 99
4. DOĞU AKDENİZ'DE DENİZ YETKİ ALANI SORUNLARININ ÇÖZÜMÜ . 100

Üçüncü Bölüm

DOĞU AKDENİZ'DE ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU UYGULAMALARI
1. DOĞU AKDENİZ'İN COĞRAFİ STATÜSÜ . 103
2. DOĞU AKDENİZ'İN POLİTİK STATÜSÜ. 105
3. DOĞU AKDENİZ'DE DİN VE ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU ETKİLEŞİMİ 106
4. ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU KAPSAMINDA DOĞU AKDENİZ'DE YAŞANAN SORUNLAR . 109
DOĞU AKDENİZ'E KIYIDAŞ DEVLETLERİN DENİZ YETKİ ALANLARINA İLİŞKİN İKİLİ ANTLAŞMA VE POLİTİKALARI 113
MISIR 113
MISIR – GKRY DENİZ YETKİ ALANI SINIRLANDIRMA ANTLAŞMASI 116 MISIR – YUNANİSTAN DENİZ YETKİ ALANI SINIRLANDIRMA ANTLAŞMASI 117 YUNANİSTAN . 119 TÜRKİYE 121 TÜRKİYE – LİBYA DENİZ YETKİ ALANI SINIRLANDIRMASINA DAİR ANLAYIŞ BİRLİĞİ ANDACI 124 TÜRKİYE – KKTC DENİZ YETKİ ALANI SINIRLANDIRMA ANTLAŞMASI 126 GÜNEY KIBRIS RUM YÖNETİMİ 129 KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ . 132 LÜBNAN . 134 İSRAİL . 137 SURIYE . 139 İçindekiler 10 FİLİSTİN . 141 İ. LİBYA . 142 DOĞU AKDENİZ'DE ENERJİ KAYNAKLARININ PAYLAŞIMI SORUNU 143 III. DOĞU AKDENİZ'DE ÇEVRE SORUNLARI 151 DOĞU AKDENİZ'DE ARAMA KURTARMA SORUNLARI 155 DOĞU AKDENİZ'DE GÜVENLİK SORUNLARI 157 5. DOĞU AKDENİZ'DE ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU KURALLARININ UYGULANMASINDA ULUSLARARASI ÖRGÜTLERİN ROLÜ . 160 AVRUPA BİRLİĞİ . 161 NATO 163 6. DOĞU AKDENİZ'DE ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU KURALLARININ UYGULANMASINDA KIYIDAŞ OLMAYAN DEVLETLERİN ROLÜ 164 ABD . 164 RUSYA 165 7. ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU KURALLARININ ETKİLİ OLARAK UYGULANABİLMESİ DOĞU AKDENİZ VE KARADENİZ KARŞILAŞTIRMASI 165 SONUÇ . 169 KAYNAKÇA . 171 Zelal ÖCAL 11 ŞEKİLLER LİSTESİ Şekil 1.1. Uluslararası Deniz Hukukunun Kaynakları . 21 Şekil 2.1. BMDHS Kapsamında Deniz Yetki Alanları 58 Şekil 2.2. Deniz Yetki Alanı Uyuşmazlıklarında Başvurulacak Yöntemler 74 Şekil 3.1. Uluslararası Deniz Hukuku Antlaşmaları ve Doğu Akdeniz'deki Tarafları . 110 Şekil 3.2. Doğu Akdeniz'de Kıyı Uzunluklarını Gösterir Harita 113 Şekil 3.3. Mısır – GKRY Deniz Yetki Alanı Sınırlandırma Antlaşması'nın Her İki Devlet Tarafından Ortak Olarak BM'ye Sunulan Haritası . 117 Şekil 3.4. Mısır – Yunanistan MEB Antlaşması ile Belirlenen Sınırı Gösterir Harita 118 Şekil 3.5. Türkiye – Libya Deniz Yetki Alanı Sınırlandırması Anlayış Birliği Andacı Sonucu Oluşan Sınır . 125 Şekil 3.6. Türkiye – Libya Anlayış Birliği Andacı ve MısırYunanistan Deniz Yetki Alanları Sınırlandırma Antlaşmasının Çakışma Alanları 126 Şekil 3.7. Türkiye – KKTC Arasında İmzalanan Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Antlaşması ile Belirlenen Sınırlar 127 Şekil 3.8. Doğu Akdeniz'de Türkiye ve KKTC Tarafından TPAO'ya Verilen Ruhsat Alanları . 128 Şekil 3.9. GKRY – İsrail MEB Sınırlandırma Antlaşması 132 Şekil 3.10. Lübnan – İsrail Deniz Sınırı Uyuşmazlığını Gösterir Harita . 136 Şekil 3.11. Suriye'nin MEB Sınırları ve Türkiye'nin Kıta Sahanlığı ile Çakışan Alan . 140 İçindekiler 12 Şekil 3.12. Doğu Akdeniz'de Keşfedilen Doğalgaz Yatakları ve Rezerv Miktarları 145 Şekil 3.13. ENI Tarafından Keşfedilen Mısır'a Ait Zohr Sahası'nı Gösterir Harita 147 Şekil 3.14. Planlanan East Med Gaz Boru Hattı Projesi 150