^{#smrgKİTABEVİ} Umman'da Kapışan İmparatorluklar Osmanlı ve Portekiz -

Bu kitap, yönetim merkezlerinden binlerce kilometre uzaklıktaki Hint Okyanusu'nda kapışan zaman zaman anlaşma yolları da arayan iki İmparatorluğun yayılmasını, o yöndeki stratejisini ve çevresindeki yapılanmasını konu eden çalışmaların bir bileşiminden oluşmaktadır; Salih Özbaran'ın 1960'lı yıllardan beri sürdürdüğü incelemelerin esinlendirdiği yansımalardır.

Tarihleri daha çok din merkezli düşmanlık üstüne kurgulanmış olan Osmanlı ve Portekiz İmparatorluk'larının yöre halklarına karşı benzer tarafları ve çıkarları da vardı: Açılma dürtüsü yaratan gâzâ, Sultanlığın-Kraliyetin kapılarındaki çıkar beklentileri, ele geçirdikleri limanlardan ve yayıldıkları topraklardan bütçelerine kattıkları gelir aynı yöntemlerin ürünüydü.

Özbaran, bir yanda Süleyman Paşa'nın Hindistan sahillerinden eli boş dönüşünü, Pîrî Reis gibi ünlü bir denizci ve bilginin 80'i bulan yaşında Sultan fermanıyla giriştiği Hint seferi sonucunda kellesini kaybetmesi, okyanusta tüm gemilerini yitiren denizci ve coğrafya bilgini Şeydi Ali Reis'in kara yoluyla ülkesine dönmesini zorlayan Umman serüvenini ve padişahların ücretli askerleriyle egemenlik kurmaya çalıştıkları Arap ve Afrika dünyalarında karşılaştığı direnç ve doğa engellerini açıklamakta; öte yandan, derya yüzündeki üstünlüklerini zamanla kaybedecek olan Portekizlilerin maceralarını ve kurdukları deniz imparatorluğunu aydınlatmaya çalışmaktadır.