^{#smrgKİTABEVİ} Zaharya ve Dede Efendi Eserlerinin Yapay Zeka Algoritmaları ile Karşılaştırılması- 2023

Bu araştırma, Türk müziğinin iki büyük bestecisi Zaharya ve Dede Efendi'nin aynı form ve makamdaki eserlerinin karşılaştırılmasına yönelik yapılmıştır. Bu iki büyük bestecinin eserlerinin büyük formlarda olması ve geleneksel yöntemlerle yapılan karşılaştırmada hata, eksik gibi durumların oluşmaması için yapay zekâ destekli bir analiz modeli uygulanmıştır. Bu durum, okuyucuda yazarın doktora tezindeki konuyla ile aynı ya da benzer olduğuna dair bir çağrışım uyandırabilir. Fakat o araştırma ile sadece yapay zekâ kısmında benzerlik göstermektedir. Zaten iki bestecinin eserlerini yapay zekâ ile karşılaştırmalı bir analiz yapmak için literatürde olmayan yeni bir algoritmayı, müzik alanında uzmanlaşmış bir araştırmacıyla oluşturmak mümkün değildir. Bahsi geçen doktora tezinde iki farklı müziğin (Batı ve Türk müziği) bestecisi konu olmuştu ve yapay zekâ algoritmalarının 7 tanesi kullanılmıştı. Ayrıca sadece Şarkı formu ele alınmıştı. Bu araştırmada 11 algoritma kullanılarak aynı müzik türünün (Türk müziği) farklı formdaki eserleriyle çalışılmıştır. Bu kitapla, birçok Türk müziği bestecisi yetiştiren ve bu müziğe çok büyük katkıları olan iki bestecinin eserlerinin, geleneksel yollarla tespit edilmesi zor olan özelliklerini gün yüzüne çıkarma şansı olmuştur. Araştırmanın örnekleminde aynı türden müziğin karşılaştırılması nedeniyle, Türk müziğine özgü perde isimleri, usul ve makam gibi terimler de rahatlıkla kullanılmıştır.