^#smrgSAHAF El Greco'ya Mektuplar -

'Bir parça Girit toprağını avucumun içinde yavaşça ve hırsla yoğuruyorum; bütün serseri dolaşmalarımda, bu toprağı her zaman yanımda bulundurur, büyük mücadelelerim sırasında kuvvetle kavrayıp sevdiğim bir dost eli gibi sıkardım. (...) Şimdi Girit toprağını elimde tutuyor ,anlatılması olanaksız bir tatlılık, yumuşaklık ve şükranla sevilen bir kadının göğsünü avucumun içinde sıkıp veda ediyormuş gibi kavrıyorum. Ben sonsuza dek bir parça toprağım artık.'

Ege güneşini obur bir bebek gibi emen ada toprağında dünyayla kucaklaşan, çivit mavisi sularda kulaç atan ve her koşulda aşkla yaşayan, gürül gürül bir yaşam akıyor bu uzun mektupta. Herkesin kendi görev yığınının tepesine (Galgotha) omzundaki haçla tırmandığını söyleyen Nikos Kazancakis, çıktığı dört basamağa kutsal bir ad verir: İsa, Buddha, Lenin, Odisseus... Yazara göre, dirilişin gerçekleşmesi için eninde sonunda çarmıha gerileceksin; bundan kaçmanın da, yan çizmenin de ne yararı var, ne de anlamı. Ve sen, insan olarak, bir basamaktan ötekine tırmanma çabasında direncinin ve gücünün ne kadarını kullanabiliyorsun? İnsanın tırmanırken bıraktığı ayak izlerinin ardına düşen Kazancakis'le -ister istemez- kendi ayak izlerine bakacaksın.

Edebiyatın birçok alanında yapıtlar veren Nikos KAZANCAKİS dünyaca ünlü bir Yunan yazarı. Yapıtlarında, doğup büyüdüğü yer olan Girit'in özgünlüğüne kendi, derin gözlem ve duygularını katarak eşine az raslanan bir dil yaratıyor.

El Greco'ya Mektuplar; Kazancakis'in kimi anılarını ve gezi gözlemlerini içeren bir yapıt. Bu anılar ve gezi gözlemleri çerçevesinde Kazancakis, tüm yapıtlarında rastlanan bir hesaplaşmayı; yaşamın tüm alanlarıyla kendisi arasındaki hesaplaşmayı ön plana çıkarıyor. Öfkeyi, dini, doğayı, yaratıcılığı, İsa'yı, felsefeyi, kurumları farklı bir bakışla; kendi deyimiyle "Girit Bakışı'yla ele alarak okurun karşısına çıkıyor. Nikos Svorosnos'un deyişle Kazancakis," ...Anlatım diliyle evrensel, esin ve biçim açısından tümüyle Hellen tarzıyla, çok yönlü yapıtlarında çağdaş düşüncenin akımlarını insancıl bir yapıda birleştirme ustası."

"...Heyhat! İçimizdeki biricik ölümsüzü bu 'Ah!'ı, insanlara sunmanın başka yolu yoktur. Kelimeler kelimeler! Ne yazık ki benim için başka kurtuluş yok...

Emrinde sadece yirmi dört tane, kurşundan yapılmış askercik var, alfabenin yirmi dört harfi, seferberlik ilan edecek, ordu kuracak, ölümle savaşacağım..."