^#smrgSAHAF Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu - 2000

Bu araştırmaya konu olan ''Eskiçağda Yazı Malzemeleri ve Kitabın Oluşumu", uzun süredir üzerinde çalışmak istediğim bir konu idi. Yıllarca kütüphanecilik yapmış bir Eskiçağ kültür tarihçisi ve Antikçağın entellektüel hayatını araştıran bir kişi olarak, böyle bir çalışma yapmak zorunluluğunu duyuyordum. Ayrıca, doktora tezimin "Eskiçağ Kütüphaneleri" üzerine olması da, bu kütüphanelerin içerdikleri kitapları başka bir araştırmada ele almayı ve kütüphane konusunu tamamlamayı gerekli kılmıştır. Eskiçağdaki yazı malzemeleri, kitap ile birlikte (yazıya da bağlı olarak), bilginin ortaya konması için gerekli ilk adımların atıldığı temel unsurlardır. Bu yüzden kitabın ortaya çıkması ve ona zemin hazırlayan yazı malzemeleri ile ilgili bir inceleme, aynı zamanda bilgi kaynaklarının tarihî açısından da büyük önem taşımaktadır. Bu araştırmanın sonunda, kitabın yazı malzemeleri sayesinde gelişmesi yanında, şeklinin de bu malzemelere bağlı olarak, oluştuğu ortaya çıktı. Yazı malzemelerinin ortaya çıkması ise, yazının ortaya çıkışı ile ayrılmaz bir bütün oluşturuyordu. İnsanın yayıldığı farklı coğrafî alanlarda kullanılan değişik yazı türleri yazı malzemeleri alanında da bir çeşitliliğe neden olmuştur. Farklı iklimlere göre, değişik bitki ve hayvansal maddeler seçilmişti. Bu değişik malzemeler, birbirini izleyen değişik kronolojik zamanlarda kullanılmağa devam etmişti.

Bu çalışmayı yaparken, uygarlık alanında, hemen her konunun başlangıcı olan Mısır, Mezopotamya ve Anadolu gibi Önasya ülkelerindeki konu ile ilgili başlangıç ve gelişmeleri "Giriş" bölümünde kısaca, örneklerle, özetlemeğe çalıştım. Kaynak niteliğindeki edebî metinlerden yararlandığını eski Yunan ve Roma çağı için, özellikle "Loeb" koleksiyonunu kullandım. Bu kaynaklardan alıntı yaparken, bu metinleri Türkçe vermeği özellikle tercih ettim. Bunun nedeni, meslekten olmayan Türk okuyucusuna da daha kolay ve sıkmadan bilgi vermek ve daha geniş okuyucu kitlesinin konuya dikkatini çekmek oldu. Ayrıca değerli meslektaşlarımın, altnot ve bibliyografyada belirtilen bu kaynakları, orijinalinden okumaları ve kontrolleri de mümkün olacaktır. Bu tarihi kaynaklar dışında, bazı yazıtlar ve heykel, stel, relyef, vazo ve duvar resimleri gibi konu ile ilgili arkeolojik belgelerden de yararlanıldı. Ne yazık ki doğanın olumsuz koşullarına bağlı olarak günümüze az sayıda kalabilen buluntular -Mısır, Herculanum ve diğer yerler dışında- konu ile ilgili geniş bilgi edinmemizi engellemiştir. (Önsözden)