^{#smrgKİTABEVİ} Fotoğraf ve Haberleriyle Mustafa Kemal (Atatürk) ve Kamuoyunda Tanınması 1911 - 1919 - 2022

Bugüne kadar Mustafa Kemal Atatürk'ün doğumundan ölümüne birçok fotoğrafı bilinmekte ve arşivlerde kendine yer bulmaktadır. Bunların çoğunlukla bağımsızlık savaşına başladığı 1920 sonrası ve özellikle de yeni bir devlet kurduğu ve o devletin Cumhurbaşkanı olduğu 1923 sonrası olduğu da bilinmektedir. Artık dünyaca tanınan bir devlet adamı olarak Mustafa Kemal Atatürk'ün boy boy fotoğrafları bu tarihten sonra gazete ve dergilerde yayımlanmaya başlamıştı.

Günümüzde; O'nun yaşamı süresince çekildiği birçok fotoğraf, herkes tarafından bilinmektedir ve hala bugün bile daha önce görülmemiş fotoğrafları da ortaya çıkabilmektedir. Ancak; Mustafa Kemal'in daha 1919'dan önce de fotoğraflarının yayımlandığı ve ondan söz edildiği de bir gerçektir. İşte burada önemli bir konu ortaya çıkmaktadır. O da; Mustafa Kemal'in bilinen bu fotoğraflarının ve ondan söz eden haberlerin ilk ne zaman ve nerede yayımlandığıdır. Dolayısıyla bu noktada "Mustafa Kemal 1919 öncesi tanınıyor muydu?" sorusu önem kazanmaktadır. Bugüne kadar Mustafa Kemal'den ilk söz edilmesi ve fotoğraflarının yayımlanması konusunda değerli çalışmalar yapılmıştır.

Tarafımızdan da Mustafa Kemal'in Trablusgarp ve Çanakkale Savaşı dönemi tanınması konusu ayrıntısıyla iki ayrı çalışmada değerlendirilecektir. Bu çalışmamızda; öncelikle Trablusgarp Savaşı sırasında yeni bulduğumuz bulgularla, Mustafa Kemal'in bilinen ilk fotoğrafı ve ondan söz eden ilk haber bilim dünyasına tanıtılacaktır.

Ardından; Mustafa Kemal'in Çanakkale'deki başarılarından ve 13 Kasım 1918 tarihinde İstanbul'a gelişi sonrasında, 1919 basında Mustafa Kemal Paşa ile ilgili bulabildiğimiz örnekler çerçevesinde kamuoyunda adının nasıl geçtiği gösterilecektir. Samsun'a çıkışı öncesinde Mustafa Kemal Paşa'nın Vahdettin ile selamlık görüşmeleri ve gazetelere verdiği mülakatlar üzerinden de kamuoyunda tanınmış bir kişi olduğu ortaya çıkarılacaktır. Bunu yaparken de değerli bir hocamın dile getirdiği gibi Mustafa Kemal'in adı ve fotoğrafları üzerinde "arkeolojik bir kazıya" girişeceğiz.

Bilim dünyasında bugüne kadar, Mustafa Kemal'in adıyla birlikte en erken yayımlanmış fotoğrafları olarak; bundan birkaç yıl öncesine kadar; 29 Ekim 1915 tarihli Tesvir-i Efkar'daki fotoğrafı bilinmekteydi. Daha sonra Şehbal dergisinde 14 Eylül 1912 tarihindeki fotoğrafları bilinen en erken fotoğraflar olarak tanıtılmıştı. En son ise; 22 Haziran 1912 tarihli Fransız gazetesi L'Illustration'daki Mustafa Kemal'in ilk fotoğrafları bilim dünyasında kendine yer bulmuştu. Bu mantıkla; Mustafa Kemal'in bilinen en erken fotoğraflarının da dış basında yayımlanmış olduğu görülmekteydi.

Mustafa Kemal'in Çanakkale Savaşlarında nasıl yer aldığını ve daha da gerileri araştırmaya başladığımızda; yani "tarih yazan" olarak "tarih yapana" sadık kaldığımızda, gerçekten de "sonuç insanlığı şaşırtacak bir şekil" aldı ve Mustafa Kemal'in bilinen ilk örneklerinden de daha önce; 28 Mayıs 1912 tarihli hem de bir Türk basınında adının ve fotoğrafının olduğunu ortaya çıkarmış bulunmaktayız.