^#smrgSAHAF Hayvanlar, İnsanlar ve Tanrılar -

Ferdinand Ossendowknin «Hayvanlar, İnsanlar ve Tanrılar» mı Anglo_Sakson okurlara takdim eden Lewis Stan_ ton Palen, Polonyalı bilgin hakkında Amerikalı yazar Albert Shaw'un bir sözünü tekrarlıyor: F. Ossendowski, yirminci asrın Robinson Crusoe'sidir. Biz ona, Yirminci Asrın Evliya Çelebi'si diyebiliriz; Anlattığı maceralar o kadar inanılmaz, fakat o derece akla yakın ve 'ekseriya hakikatin kendisi olmak bakımından coğrafya ve tarihin yardımcısıdırlar. ve ayrıca edebi kıymeti de haizdirler. On dokuz sene kadar oluyor; HAYVANLAR. İNSANLAR ve TANRILAR'm fransızca nüshası memleketimize gelip, belki ilk okuru olan, rahmetli Ahmet Haşim tarafından bir yazıda :bahis konusu edilir edilmez elden ele ve hikâyeleri dilden dile dolaşmıştı.

Yeniçay kıyıları, Sibiryanın uçsuz bucaksız ormanlarında binbir ,mücadele içinde geçen hayat, Moğolistan bozkırlarından çetin ve esrarlı Tibet'e seyahat oradaki kanlı dövüşmeler, sihirbaz Lâmalar, dönüş, Çinle Rusya arasında ,ezilmemeğe uğraşan Moğollar, Buda ve yaşayan Buda, birbirine benziyen ve birbirine hiç ,benzemiyen dinler, cemiyetler, adetler ve gelenekler, bütün bunlar ve iz'anın kabul etmiyeceği veya idrâkin: «İşte, tek gerçek!» diyeceği daha nice düşünceler ve hadiseler büyük 'sairi eIbette coşturacak, HAYVANLAR, İNSANLAR ve TANRILAR'ı ona övdürecekti.