^#smrgSAHAF Karşıyaka'nın Taş Çiçekleri: Osmanlı Mezar Taşları ve Erken Cumhuriyet Dönemi Mezar Taşlarından Örnekler -

20. yüzyılda şekillenen ve farklı etnik kimliklerin bir arada barış içerisinde yaşadığı güzel Karşıyaka'nın anılarından geriye kalan taşınmaz kültür varlıklarının sayısı, ne yazık ki özellikle 1980'1i yılların yanlış koruma politikaları nedeniyle hayli azalmıştır. Geriye kalabilen az sayıdaki korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı da bugün itibariyle pek iç açıcı durumda değildir.

Mezarlıklar, kentler için en az taşınmaz kültür varlıklar' kadar bellek değeri taşıyan alanlardır. Kentin sosyal ve demografik yapısı, insanların meslekleri, hastalıkları ve daha birçok konuda önemli bir bilgi hazinesi niteliğindeki mezarlıkların korunması, anıtsal ve sivil mimarlık örneklerinin korunması kadar önemlidir. Karşıyaka'da bellek değeri taşıyan dört mezarlık bulunmaktadır. Bu mezarlıklardan belki de en zengini Türk nüfusun yoğun olarak yaşadığı Yamanlar Köyü'nde yer almaktadır. Ancak uzun yıllardır bakımsız kalması nedeniyle oluşan yoğun bitki tabakası ve toprak dolgu, bu mezarlıkta öncelikle kazı ve temizlik çalışmalarını zorunlu kıldığından, yapmayı planladığım'z çalışmalar önümüzdeki günlere ertelenmiştir.

Bu çalışmada, Dedebaşı [Kayalar), Soğukkuyu ve Eski Örnekkey mezarlıklarında yer alan Osmanlı dönemine ait mezar taşları ıle erken Cumhuriyet yıllarına ait olmakla birlikte süslemeleri bakımından geleneksel özellikler taşıyan mezar taşları ele alınmıştır. Çalışma kapsamında 93'ü Eski Örnekköy Mezarlığı'nda 118'i Soğukkuyu Mezarlığı'nda ve 28'i Dedebaşı Mezarlığı'nda olmak üzere toplam 239 mezar taşı incelenmiş; ölçü, form, malzeme, cinsiyet, konum ve tarih bilgilerinin yanı sıra kitabe metinleri, fotoğrafları ve renklendirilmiş çizimleri ile tanıtılmıştır. Her bir mezarlıktaki taşların tanıtılmasının ardından, o mezarlığa ilişkin tablolar eşliğinde çeşitli açılardan değerlendirmelere yer verilmiştir.