#smrgKİTABEVİ Kıpçak Uruk ve Boyları - 2020
Kıpçaklar siyasi olarak ilk kez Kimek Kağanlığı'nın batı bölgelerinde, IX. yüzyılda tarih sahnesine çıkmışlardır. Onların Kimekleri oluşturan yedi boydan biri oldukları bilinmektedir. Zamanla Kimek birliği içerisinde güçlenerek öne çıkmışlar ve XI. yüzyılın ilk çeyreğinde Kağanlığın yıkılması sonrasında İrtiş'ten Urallar'a kadar olan sahaya hakim olmuşlardır.
XI. yüzyılın ilk yarısı içinde Uzakdoğu'dan Kay ve Kun kavimlerinin başlattığı kavimler göçüyle Avrasya bozkır kuşağının etnik ve siyasi yapısı değişmiş, Kıpçaklar kendilerine katılan Kay ve Kunlarla daha da güçlenmişler ve nihayet XI. yüzyılın ikinci yarısında batı yönünde ilerleyerek, Güney Rusya ve Aşağı Tuna'da belirmişlerdir. Bundan sonra onlar batı kaynaklarında Kuman adıyla anılmışlardır.
Kıpçaklar bir devlet yapısı içerisinde teşkilatlanmayı başaramamışlardır. Onlar daha çok itaat altına alınan çeşitli boy ve urukların birleşiminden oluşan, geniş bir coğrafyada faaliyet gösteren gevşek yapılı bir siyasi birlik kurmuşlardır. Aynı zamanda Macar ve Sırp Krallıkları, Bizans, Gürcü Krallığı gibi siyasi yapılarda paralı askerlik yapmışlardır. Bazen de Bulgaristan, Mısır ve Hindistan gibi çok farklı bölgelere muhaceret ederek hem idareci sınıfı oluşturmuş hem de ordunun önemli bir bölümünü teşkil etmişlerdir.
Kıpçaklar, XIII. yüzyılda Moğol istilasıyla birlikte siyasi yapılarını kaybetmiş ve çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kalmışlardır. Ancak tamamen ortadan kaybolmamışlardır. Bu dönemde, Arap ve Rus kaynakları çok farklı coğrafyalarda izleri görülen Kıpçak uruk ve boylarına dair kıymetli bilgiler vermişlerdir. Kıpçaklara ait bazı uruk ve boylara, bugün bile çağdaş Türk halklarının boy-kabile yapısı içerisinde küçük etnik birimler olarak rastlanmaktadır.
Kıpçaklar siyasi olarak ilk kez Kimek Kağanlığı'nın batı bölgelerinde, IX. yüzyılda tarih sahnesine çıkmışlardır. Onların Kimekleri oluşturan yedi boydan biri oldukları bilinmektedir. Zamanla Kimek birliği içerisinde güçlenerek öne çıkmışlar ve XI. yüzyılın ilk çeyreğinde Kağanlığın yıkılması sonrasında İrtiş'ten Urallar'a kadar olan sahaya hakim olmuşlardır.
XI. yüzyılın ilk yarısı içinde Uzakdoğu'dan Kay ve Kun kavimlerinin başlattığı kavimler göçüyle Avrasya bozkır kuşağının etnik ve siyasi yapısı değişmiş, Kıpçaklar kendilerine katılan Kay ve Kunlarla daha da güçlenmişler ve nihayet XI. yüzyılın ikinci yarısında batı yönünde ilerleyerek, Güney Rusya ve Aşağı Tuna'da belirmişlerdir. Bundan sonra onlar batı kaynaklarında Kuman adıyla anılmışlardır.
Kıpçaklar bir devlet yapısı içerisinde teşkilatlanmayı başaramamışlardır. Onlar daha çok itaat altına alınan çeşitli boy ve urukların birleşiminden oluşan, geniş bir coğrafyada faaliyet gösteren gevşek yapılı bir siyasi birlik kurmuşlardır. Aynı zamanda Macar ve Sırp Krallıkları, Bizans, Gürcü Krallığı gibi siyasi yapılarda paralı askerlik yapmışlardır. Bazen de Bulgaristan, Mısır ve Hindistan gibi çok farklı bölgelere muhaceret ederek hem idareci sınıfı oluşturmuş hem de ordunun önemli bir bölümünü teşkil etmişlerdir.
Kıpçaklar, XIII. yüzyılda Moğol istilasıyla birlikte siyasi yapılarını kaybetmiş ve çeşitli ülkelere dağılmak zorunda kalmışlardır. Ancak tamamen ortadan kaybolmamışlardır. Bu dönemde, Arap ve Rus kaynakları çok farklı coğrafyalarda izleri görülen Kıpçak uruk ve boylarına dair kıymetli bilgiler vermişlerdir. Kıpçaklara ait bazı uruk ve boylara, bugün bile çağdaş Türk halklarının boy-kabile yapısı içerisinde küçük etnik birimler olarak rastlanmaktadır.
