^{#smrgKİTABEVİ} Türk Kültür Coğrafyası - 2023

Türk kültürü, tarihi derinlik ve coğrafi genişlik açısından, yaşayan kültürler içinde en zenginlerinden birisidir. Afanesyevo kültürünü başlangıç kabul edersek yaklaşık beş bin yıllık tarihi derinliğe; coğrafi dağılım olarak en kuzeydoğuda Yakutks, en doğuda Turfan, en güneyde Şiraz, en batıda Mostar olmak üzere doğu batı doğrultusunda yaklaşık on bin km, kuzey güney doğrultusunda yaklaşık beş bin km.lik bir yayılım alanına sahiptir. Tarihi derinliğini vecoğrafi genişliğini incelediğimiz kültürün incelenen zaman ve mekan özellikleri ise ne tekdüze bir tarihi seyir göstermiş, ne de tek düze bir coğrafi özellikten oluşmaktadır. Tam aksine tarihi dönemlerin her anında savaşların, hakimiyet mücadelelerinin, farklı din ve inançların hakimiyet alanlarının, geçiş güzergahlarının, ticaret yollarının, yeraltı ve yerüstü kaynaklarına sahip olma isteklerinin kesişme noktaları her dönemde Türk kültürünün de yayılma ve gelişmesini etkilemiştir. Bir yandan da neredeyse ekvatordan kutuplara, sert karasal iklim özelliklerinden ılıman iklim özelliklerine, deniz seviyelerinden binlerce metre yüksekliklere, alabildiğine uzunan geniş düzlükler, ovalar, çöllerden, aşılmaz sıradağlara, derin vadilere, buzul bölgelerine kadar değişiklik ve zenginlik gösteren coğrafi özellikler de Türk kültürünü yoğurmuş ve geliştirmiştir.