^{#smrgKİTABEVİ} Bulgar Kaynaklarına Göre Birinci Dünya Savaşı'nda Bulgaristan ve Türk - Bulgar İlişkileri -

Birinci Dünya Savaşı'nda Bulgaristan ve Türk-Bulgar İlişkileri (1914-1918) konu başlıklı bu çalışma, Bulgar kaynakları çerçevesinde hazırlanmıştır. Çalışmada kullanılan kaynakları büyük oranda Bulgar arşiv belgeleri oluşturmaktadır. Bulgar yazarların kaleme aldığı telif, tetkik eserler, Bulgar resmi gazetesi, makale ve tezler de söz konusu çalışma için başvurulan diğer kaynaklar olmuştur.

Çalışmada metodolojik olarak kronolojik bir düzen takip edilmiştir. Bunun nedeni 1914-1918 yılları arasında Bulgaristan'ın durumu ve yine bu süre içerisinde Türk-Bulgar ilişkilerinin ele alınmış olmasıdır. Devletlerarası ilişkilerde, özellikle savaş zamanında, diplomatik, askeri ve ekonomik temasın fazla olması, çalışmayı bu şekilde kronolojik bir düzene oturtma zorunluluğu ortaya çıkarmıştır.

Kullanılan malzemelerin muhtevası ise; öncelikle Bulgaristan'ın savaşa giriş sürecine kadarki süre, yani 1914 yılının Ocak ayından 1915 yılının Eylül ayına kadar olan zaman aralığı, genel olarak Almanya'nın Bulgaristan'da bulunan Orta Elçisi Dr. Georg von Mihaeles ile Alman Dışişleri Bakanlığı arasında, aynı şekilde diğer Balkan ülkelerinde bulunan Alman temsilciler ile Alman Dışişleri Bakanlığı arasında geçen yazışmalar üzerinden takip edilmiştir.

Bu yazışmalar özellikle Bulgaristan'ın durumu, Bulgar Çar'ı Ferdinand, Başbakan Dr. Vasil Radoslavov, Bulgar Bakanlar ve diğer devlet adamları ile Orta Elçi Dr. Georg von Mihaeles arasında geçen görüşmeleri ihtiva etmektedir. Aynı zamanda Almanya'nın İstanbul'daki Büyükelçisi Baron Hans von Wangenheim ve Alman Askeri Ataşe von Leipzig ile hem Alman Dışişleri Bakanlığı hem de Sofya'daki Ortaelçi Mihaeles arasında geçen yazışmalar da takip edilen dökümanlar arasındadır. Tıpkı Almanya gibi, onun müttefiki Avusturya-Macaristan'ın Sofya ve İstanbul'daki temsilcilerinin telgrafları da söz konusu zaman aralığında takip edilen önemli dökümanlar olmuştur.

Bahsi geçen dönemin, Bulgaristan için savaş öncesi dönem olmasından dolayı, Bulgaristan, Romanya, Yunanistan ve Osmanlı Devleti'nin küresel savaşta kendi safında olması için yoğun bir diplomatik baskı ve mücadele oluşturan Almanya ve Avusturya-Macaristan, söz konusu ülkelerdeki temsilciler ile devamlı temas halinde bulunmuştur. Bu nedenle her iki ülkenin temsilcileri Alman ve Avusturya - Macaristan Dışişleri Bakanlıkları ile bulundukları ülkelerin durumu ve idarecileri ile yaptıkları görüşmeler hakkında bilgilendirme telgrafları göndermişlerdir.

Ele alınan konu ve dönem çerçevesinde her iki ülke de, Bulgaristan'da Bulgar idareciler ile bu temsilciler aracılığı ile temas kurmuş ve savaşta onu kendi yanlarına çekmeye çalışmışlardır. Bu temaslar günlük olarak ve seri bir şekilde kurulmuştur. Örneğin; Sofya'da Alman Ortaelçi Mihaeles, Başbakan Radoslavov ile yaptığı görüşmeyi tegrafla Alman Dışişleri Bakanlığına iletmiş, Alman Dışişleri Bakanlığı ise söz konusu telgrafa ivedi bir şekilde aynı gün ya da diğer gün cevap vermiştir. Bu cevap, ya Ortaelçiye bir talimat ya da Bulgar idarecilere iletilmek üzere yeni bir teklif olmuştur. Almanya ve Avusturya-Macaristan; Osmanlı Devleti, Romanya, ve Yunansitan'da da aynı yöntemi takip etmiş ve onlarla temas kurmuştur.