#smrgKİTABEVİ İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye ve Yahudi Meselesi -
Bu kitapta ülkelerini terk etmek zorunda kalıp Türkiye'ye sığınan Yahudi asıllı Alman Bilim Adamları; yurt dışındaki Türk Yahudilerinin büyük kısmının yaşadığı Alman işgalialtındaki Fransa'daki akıbetleri; şahit oldukları antisemit politikalar ve soykırım karşısında Türk diplomatlarının davranışı ve soykırımdan kaçmaya çalışan Yahudi mültecilere karşı olan tutum ele alınmakta.
Son yıllarda Türkiye'de yayınlanan ve değişik ülke arşivlerinde bulunan birbirini tamamlayan belgelerin ışığında bu dört farklı konun siyasi amaçlardan uzak, gerçek boyutlarıyla değerlendirilmesi Türkiye'nin o zamanki tabiriyle “Yahudi Meselesi”ne yaklaşımının alışılagelen tarih söyleminden ve yaratılmak istenen “Yahudi mültecilere kucak açan güvenli liman Türkiye” imgesinden farklı olduğunu gösteriyor.
İçindekiler
KISALTMALAR
GİRİŞ
Üç Söylem
500. Yıl Kutlamaları ve . Yıl Vakfı
Osmanlı İmparatorluğunda Yahudiler
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Yılında
Türkçülük Akımı ve Azınlıklar
Türkçülük Akımının Doğuşu
Genç Cumhuriyette Türkçülük İdeolojisinin Yükselişi
Etnik Olarak Farklı Müslüman Azınlıklar
Gayrimüslim Azınlıklar
Erken Cumhuriyet Döneminde Yahudiler
ÇIKARLARIN UYUŞMASI - NAZİ ALMANYA'SINDAN GELEN YAHUDİ AKADEMISYENLER VE HÜKÜMETİN YAKLAŞIMI
Hitler Almanya'sında Antisemitizm ve Türkiye'de Üniversite Reformu
Hükümetin Yahudi Asıllı Akademisyenlere Yaklaşımı
Einstein'ın Mektubu
İki Soru
Ernst Ferdinand Sauerbruch
Sauerbruch Türkiye'de
İŞGAL FRANSA'SINDA TÜRK YAHUDİLERİ -I·KINCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA FRANSA'DAKI TÜRK YAHUDİLERİNE NE OLDU?
Fransa'daki Türk Yahudileri
"Durumu Muntazam Olmayan" veya "Gayri Muntazam" Vatandaş Ne Demek?
Gayri Muntazam Vatandaşlar Korunmuş muydu?
İşgal Fransa'sında Yahudi Olmak
Almanların İşgal Avrupa'sındaki Türk Yahudileri ile İlgili Ankara'ya Dayatması
Alman Dayatmasına Karşı Türk Hükûmetinin Tutumu
Yahudi Vatandaşların Fransa'da Doğan Çocukları Fransa'daki Durumları Muntazam
Türk Yahudilerine Dönebilme İzni Veriliyor
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA FRANSA'DAKİ "GAYRI MUNTAZAM" TÜRK YAHUDİLERİ VE AMERİKAN BÜYÜKELÇİSİ STEINHARDT'IN İLGINÇ TUTUMU
Gayri Muntazam Yahudilerinin Durumunun Dış Dünyada Duyulması
Laurence A. Steinhardt
Steinhardt Ankara'da
Steinhardt Suçlanıyor
Steinhardt'ın Ekim Sonrası Yaklaşımı: Fransa'daki Gayri Muntazam Türk Yahudileri
DİPLOMATLAR - İŞGAL FRANSA'SINDA TÜRK DIPLOMATLARI
Netice Vermeyen Teşebbüsler
Diplomasi Disiplini
Türkiye'nin Fahri Lyon konsolosu Albert Routier ve Sahte Belge Düzenlenmesi
Büyükelçi Şevki Berker'in Routier'in Listesi ile İlgili Fransız Dışişleri Bakanlığı'na Başvurusu
Hak Ettiği Övgüyü Almamış Bir Diplomat: Paris Başkonsolosu Fikret Şefik Özdoğancı
Vize Yasağı Öncesi Üç Tren Seferi
Mart Kafilesi ve Uyandırdığı Şüpheler
Savaş Sonrası Soruşturması - Viyana Başkonsolosu Ağabey Behçet Şefik Özdoğancı
Marsilya Başkonsolosluğu Muavin Konsolosu Necdet Kent ve Fantastik bir Kurtarma Öyküsü
RODOS KONSOLOSU SELAHATTİN ÜLKÜMEN; 42 KİŞIYİ MUTLAK ÖLÜMDEN KURTARAN "ULUSLARARASI DÜRÜST" TÜRK DİPLOMATI
Rodos'un Alman Hâkimiyetine Geçmesi - Türk Konsolosluğunun Bombalanması
Ülkümen Rodoslu Yahudi'nin Hayatını Kurtarıyor
Ülkümen'in sonradan Farklılaştırılan Hikâyesi Selahattin Ülkümen'in Hatıratı Işığında Farklılaştırılan Söylemin Tutarsızlığı
Kronolojik Sıranın Saptırılması
Ülkümen'in Hatıratında Konsolosluğun Bombalanmasının Gerekçesi
Ülkümen'in Eşinin Hamileliği
SAVAŞ YILLARI VİYANA'SINDA SANAT ESERLERI KOLEKSİYONCUSU GİZEMLİ BİR BAŞKONSOLOS: BEHÇET ŞEFİK ÖZDOĞANCI
Anchluss - Avusturya'nın Nazi Almanya'nın Kontrolüne Geçmesi
Savaş Sonrasında El Konulan Sanat Eserlerinin Sahipliği (Provenans) Sorunu
Viyana'da Resim ve Antika Koleksiyoncusu Bir Başkonsolos: Behçet Şefik Özdoğancı
Özdoğancı'nın Sanat Danışmanı: Berthold Löwenstein
Özdoğancı'nın Koleksiyonunun Önemli Bir Kısmını İsviçre'ye Taşıması
Hollanda Hükümeti'nin Müdahil Olması
Goblenleri Satma Teşebbüsü
Özdoğancı'nın Egon Schiele Koleksiyonu
Behçet Özdoğancı'nın Viyana Sonrası Kariyeri - Yanıtsız Kalan Sorular
YAHUDİ MÜLTECİLER SORUNU - ABD HOLOKOST MÜZESI ARŞİVİ'NDEN BİR TANIK KAYDI VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA TÜRKİYE'NİN YAHUDİ MÜLTECİ SORUNUNA YAKLAŞIMI
Francis ve Eili Ofner Kimdir?
Yugoslavya'nın İşgali - Ofner'lerin Budapeşte'ye Geçmesi
Ofnerlerin Türk Vizesi Alması
Ofnerler İstanbul'da
Tarihsel Arka Plan
Avrupa'da Artan Antisemitizm ve Yahudi Mültecileri Sorunu
İki Gizli Kararname
Almanya'nın Değişen Yahudi Politikası - "Nihai Çözüm"
Ofnerler'in Tanıklığında Yakınlarının Türkiye'ye Vize Alışları
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ VE SIRASINDA TÜRKİYE VE YAHUDI MÜLTECİLERİ SORUN
Savaş Öncesi Yılları
Ağustos Kararnamesinin İptali, Ocak Kararnamesinin Yürürlüğe Konması
Türkiye: Aşılması Zor Geçit
Değişen İngiliz Tutumu ve Türkiye'ye Yapılan Üç Teklif
Savaş Mültecileri Kurumu (War Refugee Board, WRB) ve Ira Hirschmann
Hirschmann'ın İki Kitabı: Hayali Olaylar ve Abartılı Anlatım
Baharı: Mülteci Geçişine İzin
KAYNAKÇA
DİZİN
Bu kitapta ülkelerini terk etmek zorunda kalıp Türkiye'ye sığınan Yahudi asıllı Alman Bilim Adamları; yurt dışındaki Türk Yahudilerinin büyük kısmının yaşadığı Alman işgalialtındaki Fransa'daki akıbetleri; şahit oldukları antisemit politikalar ve soykırım karşısında Türk diplomatlarının davranışı ve soykırımdan kaçmaya çalışan Yahudi mültecilere karşı olan tutum ele alınmakta.
Son yıllarda Türkiye'de yayınlanan ve değişik ülke arşivlerinde bulunan birbirini tamamlayan belgelerin ışığında bu dört farklı konun siyasi amaçlardan uzak, gerçek boyutlarıyla değerlendirilmesi Türkiye'nin o zamanki tabiriyle “Yahudi Meselesi”ne yaklaşımının alışılagelen tarih söyleminden ve yaratılmak istenen “Yahudi mültecilere kucak açan güvenli liman Türkiye” imgesinden farklı olduğunu gösteriyor.
İçindekiler
KISALTMALAR
GİRİŞ
Üç Söylem
500. Yıl Kutlamaları ve . Yıl Vakfı
Osmanlı İmparatorluğunda Yahudiler
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Yılında
Türkçülük Akımı ve Azınlıklar
Türkçülük Akımının Doğuşu
Genç Cumhuriyette Türkçülük İdeolojisinin Yükselişi
Etnik Olarak Farklı Müslüman Azınlıklar
Gayrimüslim Azınlıklar
Erken Cumhuriyet Döneminde Yahudiler
ÇIKARLARIN UYUŞMASI - NAZİ ALMANYA'SINDAN GELEN YAHUDİ AKADEMISYENLER VE HÜKÜMETİN YAKLAŞIMI
Hitler Almanya'sında Antisemitizm ve Türkiye'de Üniversite Reformu
Hükümetin Yahudi Asıllı Akademisyenlere Yaklaşımı
Einstein'ın Mektubu
İki Soru
Ernst Ferdinand Sauerbruch
Sauerbruch Türkiye'de
İŞGAL FRANSA'SINDA TÜRK YAHUDİLERİ -I·KINCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA FRANSA'DAKI TÜRK YAHUDİLERİNE NE OLDU?
Fransa'daki Türk Yahudileri
"Durumu Muntazam Olmayan" veya "Gayri Muntazam" Vatandaş Ne Demek?
Gayri Muntazam Vatandaşlar Korunmuş muydu?
İşgal Fransa'sında Yahudi Olmak
Almanların İşgal Avrupa'sındaki Türk Yahudileri ile İlgili Ankara'ya Dayatması
Alman Dayatmasına Karşı Türk Hükûmetinin Tutumu
Yahudi Vatandaşların Fransa'da Doğan Çocukları Fransa'daki Durumları Muntazam
Türk Yahudilerine Dönebilme İzni Veriliyor
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI'NDA FRANSA'DAKİ "GAYRI MUNTAZAM" TÜRK YAHUDİLERİ VE AMERİKAN BÜYÜKELÇİSİ STEINHARDT'IN İLGINÇ TUTUMU
Gayri Muntazam Yahudilerinin Durumunun Dış Dünyada Duyulması
Laurence A. Steinhardt
Steinhardt Ankara'da
Steinhardt Suçlanıyor
Steinhardt'ın Ekim Sonrası Yaklaşımı: Fransa'daki Gayri Muntazam Türk Yahudileri
DİPLOMATLAR - İŞGAL FRANSA'SINDA TÜRK DIPLOMATLARI
Netice Vermeyen Teşebbüsler
Diplomasi Disiplini
Türkiye'nin Fahri Lyon konsolosu Albert Routier ve Sahte Belge Düzenlenmesi
Büyükelçi Şevki Berker'in Routier'in Listesi ile İlgili Fransız Dışişleri Bakanlığı'na Başvurusu
Hak Ettiği Övgüyü Almamış Bir Diplomat: Paris Başkonsolosu Fikret Şefik Özdoğancı
Vize Yasağı Öncesi Üç Tren Seferi
Mart Kafilesi ve Uyandırdığı Şüpheler
Savaş Sonrası Soruşturması - Viyana Başkonsolosu Ağabey Behçet Şefik Özdoğancı
Marsilya Başkonsolosluğu Muavin Konsolosu Necdet Kent ve Fantastik bir Kurtarma Öyküsü
RODOS KONSOLOSU SELAHATTİN ÜLKÜMEN; 42 KİŞIYİ MUTLAK ÖLÜMDEN KURTARAN "ULUSLARARASI DÜRÜST" TÜRK DİPLOMATI
Rodos'un Alman Hâkimiyetine Geçmesi - Türk Konsolosluğunun Bombalanması
Ülkümen Rodoslu Yahudi'nin Hayatını Kurtarıyor
Ülkümen'in sonradan Farklılaştırılan Hikâyesi Selahattin Ülkümen'in Hatıratı Işığında Farklılaştırılan Söylemin Tutarsızlığı
Kronolojik Sıranın Saptırılması
Ülkümen'in Hatıratında Konsolosluğun Bombalanmasının Gerekçesi
Ülkümen'in Eşinin Hamileliği
SAVAŞ YILLARI VİYANA'SINDA SANAT ESERLERI KOLEKSİYONCUSU GİZEMLİ BİR BAŞKONSOLOS: BEHÇET ŞEFİK ÖZDOĞANCI
Anchluss - Avusturya'nın Nazi Almanya'nın Kontrolüne Geçmesi
Savaş Sonrasında El Konulan Sanat Eserlerinin Sahipliği (Provenans) Sorunu
Viyana'da Resim ve Antika Koleksiyoncusu Bir Başkonsolos: Behçet Şefik Özdoğancı
Özdoğancı'nın Sanat Danışmanı: Berthold Löwenstein
Özdoğancı'nın Koleksiyonunun Önemli Bir Kısmını İsviçre'ye Taşıması
Hollanda Hükümeti'nin Müdahil Olması
Goblenleri Satma Teşebbüsü
Özdoğancı'nın Egon Schiele Koleksiyonu
Behçet Özdoğancı'nın Viyana Sonrası Kariyeri - Yanıtsız Kalan Sorular
YAHUDİ MÜLTECİLER SORUNU - ABD HOLOKOST MÜZESI ARŞİVİ'NDEN BİR TANIK KAYDI VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA TÜRKİYE'NİN YAHUDİ MÜLTECİ SORUNUNA YAKLAŞIMI
Francis ve Eili Ofner Kimdir?
Yugoslavya'nın İşgali - Ofner'lerin Budapeşte'ye Geçmesi
Ofnerlerin Türk Vizesi Alması
Ofnerler İstanbul'da
Tarihsel Arka Plan
Avrupa'da Artan Antisemitizm ve Yahudi Mültecileri Sorunu
İki Gizli Kararname
Almanya'nın Değişen Yahudi Politikası - "Nihai Çözüm"
Ofnerler'in Tanıklığında Yakınlarının Türkiye'ye Vize Alışları
İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ VE SIRASINDA TÜRKİYE VE YAHUDI MÜLTECİLERİ SORUN
Savaş Öncesi Yılları
Ağustos Kararnamesinin İptali, Ocak Kararnamesinin Yürürlüğe Konması
Türkiye: Aşılması Zor Geçit
Değişen İngiliz Tutumu ve Türkiye'ye Yapılan Üç Teklif
Savaş Mültecileri Kurumu (War Refugee Board, WRB) ve Ira Hirschmann
Hirschmann'ın İki Kitabı: Hayali Olaylar ve Abartılı Anlatım
Baharı: Mülteci Geçişine İzin
KAYNAKÇA
DİZİN
