^{#smrgKİTABEVİ} Müslümanların Tarihi - 1 - 2023

Tarih, geçmişte yaşamış toplumların faaliyetlerini yer ve zaman göstererek sebep-sonuç ilişkisi içerisinde inceleyen bir bilim dalıdır. Bir tarihî olayda bulunması gereken temel unsur-lar; insan, yer, zaman, sebep ve sonuçtur. Bu sebeple tarihi bir hadise incelenirken bu te-mel ilke ve prensiplerin dikkate alınması gerekmektedir. Tarihin omurgasını ve çatısını oluş-turan ana unsurlardan herhangi biri dışta bırakılırsa, araştırılan bir konudan sağlıklı ve verimli neticelerin elde edilmesi oldukça zordur. Çünkü tarihî olaylar zincirin birbirine bağlı olan halkaları gibidir. Bu halkalar birbirlerine ne kadar sağlam bağlarla tutunursa, zincir de o ka-dar sağlam olur. Eğer halkalardan biri zayıfsa, diğer halkaların güçlü olmasının bir önemi yoktur. Yani zincir, en zayıf halkasının güçlü olduğu kadar sağlamdır. Bu açıdan tarihi olayın omurgasına ve çatısına zarar vermekten kaçınılmalıdır. Tarihî olaylar, siyasî, idarî, askerî, iktisadî, ictimaî ve dinî sebeplerle kendi doğallığı içerisinde meydana gelir. Yani tarih yapan-lar konjonktüre uygun şartlar çerçevesinde birtakım davranışlarda bulunurlar. Bu davranış-lardaki temel faktör; insan olmanın gereğini yapmaktır. O halde tarihî olaylar, kişilerin faali-yetleri neticesinde şekillenir. Bu bağlamda tarihçiler objektiflik ilkesi çerçevesinde nesnelli-ğe gölge düşürecek duygu ve düşüncelerden mümkün olduğu kadar kaçınmak suretiyle tarih yapanlara saygı duyarak ve onlara sadık kalarak tarihi olayları değerlendirmelidirler. Subjektiflik içerisinde tarihi olaylara yaklaşılması, onlardan alınması gereken ders ve ibretle-ri göz ardı edecektir. Hâlbuki tarih ilminin asıl amaçlarından biri de; ibret alınmasını sağla-maktır. Bu sebeple tarihçi, kişi ve olaylara ön yargıdan uzak bir bakış açısıyla yaklaşmalı, ger-çekleri kınayıcının kınamasını dikkate almadan ortaya koymalıdır. Kişilerin konumları ve sı-fatları, tarihi olayın önüne geçmemelidir. Yani tarihî bir olay, sıfatlardan ve konumlardan bağımsız değerlendirilmelidir. İlmî ve akademik bir üslupla kaleme alınan bu eser, Hulefâ-i Râşidîn dönemi olaylarını objektif bir şekilde tarihin doğasına uygun olarak eleştirel bakış açısıyla sunmaya çalışmaktadır.