^{#smrgKİTABEVİ} Tarih Uğrunda Matbuat Aleminde Birkaç Adım - 2017

Tenkit işinin kültür hayatında mühim bir yeri ve ehemmiyeti olduğu açık bir gerçektir. Bir başka ifade ile kültür seviyesi ile tenkit seviyesi ve üslubu ayrılmaz bir bütündür. Tenkidin cılız ve seviyesiz olduğu bir iklimde canlı ve zengin bir kültür hayatının varlığından bahsetmek imkanı yoktur. Tenkidde yeni eserler tartılır irdelenir değerlendirilir ve bir bakıma hatalı mallar tasfiyeye tabi tutulur mükemmel olanlarına hayat hakkı tanınır ve bu şekilde en geniş manasıyla kültür hayatına bir çeki-düzen verilir. Seviyeli bir edebiyat ve sanat hayatının bir alemi haline gelmiş münekkidlerin bu bakımdan katkılarını ifade etmeden yazılacak kültür tarihi eksik kalmaya mahkumdur. Bu kitabın ihtiva ettiği yazılar esas itibariyle yeni basılan telif veya sadeleştirme ve eski harflerden nakledilen kitaplar hakkındadır. Bunlarda en geniş manasıyla kitabın bir kısmı aramızdan göçmüş müelliflerin veya usulün müdafaasından başka bir maksat bahis mevzuu değildir.

Tenkit işinin kültür hayatında mühim bir yeri ve ehemmiyeti olduğu açık bir gerçektir. Bir başka ifade ile kültür seviyesi ile tenkit seviyesi ve üslubu ayrılmaz bir bütündür. Tenkidin cılız ve seviyesiz olduğu bir iklimde canlı ve zengin bir kültür hayatının varlığından bahsetmek imkanı yoktur. Tenkidde yeni eserler tartılır, irdelenir, değerlendirilir ve bir bakıma hatalı mallar tasfiyeye tabi tutulur, mükemmel olanlarına hayat hakkı tanınır ve bu şekilde en geniş manasıyla kültür hayatına bir çeki-düzen verilir. Seviyeli bir edebiyat ve sanat hayatının bir alemi haline gelmiş münekkidlerin bu bakımdan katkılarını ifade etmeden yazılacak kültür tarihi eksik kalmaya mahkumdur.

Bu kitabın ihtiva ettiği yazılar esas itibariyle yeni basılan telif veya sadeleştirme ve eski harflerden nakledilen kitaplar hakkındadır. Bunlarda en geniş manasıyla kitabın, bir kısmı aramızdan göçmüş müelliflerin veya usulün müdafaasından başka bir maksat bahis mevzuu değildir.

Türkiye'de matbaacılığın kuruluşunun ve yaygınlaşmasının hikâyesi henüz gereği gibi ortaya konamamıştır. Yapılan araştırmaların başlangıç safhasını aşamadığını söylemek, pek aşırı ve kötümser bir hüküm gibi görünse de, kanaatimizce sade bir gerçeği ifade etmek-dir.

Matbaaların, kitabevlerinin ve basılan kitapların Müteferrika'dan bugüne gelebilen tarihçesi bir yana, herhangi bir safhası hakkında bile, anahatlanyla ortaya konmuş bir müracat eseri bulunmamaktadır. Hele bu vadide katkıda bulunanlar, hattâ ömür tüketenler hakkında kayda değer biyo-bibliografyalardan bile henüz mahrumuz. Kitapların, bilhassa Arapça başta olmak üzere Türkçe'den gayrı lisanlarda veya diğer alfabelerle basılanların kataloglarına sahib değiliz. En çok tartışılan yasak neşriyat hakkında ise pek az bilgiye ve vesikaya dayanan yanlış yorumlar deveran etmektedir.

Bu mütevazı hacimdeki kitap eksikliğine işaret edilen bu mevzu etrafında 1989-1991 yıllarında Dergâh dergisinde neşir imkânı bulduğumuz yazılardan teşekkül etmekte olup uzun vâdede gerçekleştirmeyi düşündüğümüz araştırmaların bir habercisi gibidir.